رهگیری هواپیماها و صحبت‌های دیپلمات‌های ارمنستان نشان می‌دهد که تنها چند هفته قبل از آغاز حمله ۲۴ ساعته جمهوری آذربایجان در ۱۹ سپتامبر به قره‌باغ، هواپیماهای باری نظامی باکو بارها میان یک پایگاه هوایی در جنوب سرزمین‌های اشغالی و یک فرودگاه در نزدیکی قره‌باغ پرواز کردند و این در حالی بود که دولت‌های غربی حرف از صلح می‌زدند.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، این پروازها، مقامات ارمنستان در ایروان را به تکاپو انداخت. آنها از مدت‌ها قبل نسبت به اتحاد استراتژیک میان رژیم صهیونیستی و جمهوری آذربایجان ابراز نگرانی کرده بودند و این تحرکات منافع ملی تل‌آویو در این منطقه قفقاز جنوبی را روشن ساخت.
آرمن آکوپیان، سفیر ارمنستان در سرزمین‌های اشغالی به آسوشیتدپرس گفت: «از نظر ما، استفاده از تسلیحات اسرائیلی برای شلیک کردن به مردم ما، یک نگرانی جدی است. من طی هفته‌های اخیر به سیاستمداران و قانونگذاران اسرائیلی نسبت به انتقال تسلیحات ساخت اسرائیل هشدار دادم. متوجه نمی‌شوم که چرا تل‌آویو اصلا درباره سرنوشت مردمی که از سرزمینشان اخراج می‌شوند، واکنشی ندارد.»
حمله برق آسای جمهوری آذربایجان در سپتامبر با استفاده از توپخانه سنگین، راکت‌اندازها و پهپادها بود که به گفته کارشناسان، عمدتاً توسط رژیم صهیونیستی و ترکیه تامین می‌شد و مقامات جدایی‌طلب ارمنی را مجبور کرد تا سلاح‌های خود را زمین بگذارند و برای مذاکره درباره آینده این منطقه بر سر میز مذاکره بنشینند.
به گفته مقامات، حمله جمهوری آذربایجان به قره‌باغ جان بیش از ۲۰۰ ارمنی را در این منطقه گرفت که اکثرا از نیروهای مسلح بودند و در کنار آن حدود ۲۰۰ سرباز جمهوری آذربایجان هم جان باختند.
وزیر امور خارجه و وزیر جنگ رژیم صهیونیستی درباره استفاده از تسلیحات اسرائیلی در قره‌باغ یا نگرانی ارمنستان درباره شراکت نظامی تل‌آویو با باکو اظهارنظری نکرده‌اند. ماه ژوئیه وزیر جنگ تل‌آویو سفری به باکو داشت و او «همکاری نظامی دوجانبه و مبارزه مشترک علیه تروریسم» را ستود.
آرکادی میلمان، سفیر سابق رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان گفت: «در موضع ما در حمایت از تدابیر دفاعی آذربایجان شکی نیست. ما یک شراکت استراتژیک برای مهار ایران داریم.»
همچنین تیگران بالایان، دیپلمات ارمنی گفت: «برای ما واضح است که اسرائیل به حفظ حضور نظامی در جمهوری آذربایجان و استفاده از خاک آن برای نظارت بر ایران علاقه دارد.»
در همین حال پیتر ویزمن، محقق ارشد موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم که فروش تسلیحات را رصد می‌کند، گفت: «سلاح‌های اسرائیلی نقش بسیار مهمی در اجازه دادن به ارتش جمهوری آذربایجان برای رسیدن به اهداف خود ایفا کرده است.»
ویزمن گفت که موشک‌های دوربرد رژیم صهیونیستی و پهپادهای مسلح معروف به مهمات پرسه‌زن، نیروی هوایی کوچک جمهوری آذربایجان را تقویت کرده‌اند و حتی گاهی اوقات به عمق خاک ارمنستان حمله می‌کنند. او افزود: در عین حال موشک‌های زمین به هوای باراک-۸ اسرائیل از حریم هوایی جمهوری آذربایجان با سرنگونی موشک‌ها و پهپادها محافظت کرده است.
مختار ممدوف، سفیر جمهوری آذربایجان در اسرائیل به آسوشیتدپرس گفت: «ما از این همکاری خوشحالیم، این همکاری کاملاً حمایتی و کاملاً برای دفاع مفید بود. ما آن را پنهان نمی‌کنیم.»
بررسی‌ها نشان می‌دهد که اوایل سپتامبر و زمانی که دیپلمات‌های غربی برای جلوگیری از تشدید تنش تقلا می‌کردند، هواپیماهای باری جمهوری آذربایجان به سمت اوودا، یک پایگاه نظامی در جنوب اسرائیل که به عنوان تنها فرودگاه اسرائیل شناخته می‌شود که صادرات مواد منفجره را انجام می‌دهد، شروع به حرکت کردند.
با استفاده از سایت فلایت‌رادار۲۴ که برای ردگیری حرکت هواپیماهاست، خبرگزاری آسوشیتدپرس توانست دست‌کم ۶ پرواز خطوط هوایی سیلک وی جمهوری آذربایجان از باکو به فرودگاه اوودا اسرائیل را بین اول سپتامبر تا ۱۷ سپتامبر شناسایی کند.
در طی آن شش روز، هواپیمای ترابری نظامی ایلوشین ساخت روسیه برای چند ساعت روی باند فرودگاه اوودا مانده بود و سپس به سمت باکو یا گنجه، دومین شهر بزرگ جمهوری آذربایجان که درست در شمال قره‌باغ است، حرکت کرد.
در ماه مارس، تحقیقات روزنامه عبری‌زبان هاآرتص نشان داد که از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، ۹۲ پرواز باری نظامی جمهوری آذربایجان به فرودگاه اوودا را شناسایی کرده است. بررسی هاآرتص نشان می‌داد که موج ناگهانی افزایش پروازها همزمان با افزایش جنگ در قره‌باغ بود.
آرمن آکوپیان، سفیر ارمنستان در اسرائیل می‌گوید: «حین جنگ ۲۰۲۰ ما شاهد انجام هر روزه این نوع پروازها بودیم و اکنون دوباره شاهد اوج گرفتن انجام این پروازها در زمان منتهی به درگیری جاری شدیم. برای ما روشن است که چه اتفاقی در حال رخ دادن است.»
وزارت جنگ رژیم صهیونیستی از اظهارنظر در مورد این پروازها اجتناب کرد و سفیر جمهوری آذربایجان هم گفت که از این گزارش‌ها مطلع است اما نظری نمی‌دهد.
در همین حال شبکه خبری سی‌ان‌ان فیلمی که یکی از ساکنان خاکندی، مرکز قره‌باغ حین درگیری‌ها در ۱۹ سپتامبر در شبکه اجتماعی «ایکس» (توییتر سابق) منتشر کرد، مورد بررسی قرار داده است.
به گفته لئونید نرسیسیان، تحلیلگر دفاعی و محقق در موسسه تحقیقات سیاست کاربردی ارمنستان (APRI) که یک اتاق فکر مستقل است، صدای پهپاد هاروپ اسرائیل در پس زمینه شنیده می‌شود. این نوع پهپاد حین حرکت به سمت هدف صدای بسیار خاصی تولید می‌کند.
نیروهای جمهوری آذربایجان از هاروپ که به پهپاد انتحاری هم معروف است و دیگر انواع پهپادها در طول جنگ ۲۰۲۰ استفاده کردند. شرکت هوافضای رژیم صهیونیستی به درخواست برای اظهارنظر پاسخی نداد.
اکنون و در حالی که بیش از ۱۰۰ هزار ارمنی از قره‌باغ بعد از تازه‌ترین درگیری از این منطقه به سمت ارمنستان گریخته‌اند، روابط تل‌آویو و جمهوری آذربایجان تحت نظارت قرار گرفته و سرمقاله‌ای در برجسته‌ترین روزنامه چپ اسرائیلی موسوم به هاآرتص گزارش می‌دهد که اثر انگشت تل‌آویو در پاکسازی قومیتی در قره‌باغ وجود دارد.
یک عضو سابق نظامی در قره‌باغ به سی‌ان‌ان گفت: «پهپادها به طور مداوم در جنگ ۲۰۲۰ و همچنین در این درگیری جدید علیه مردم قره‌باغ مورد استفاده قرار گرفتند. آذربایجان از پهپادهای تهاجمی کامیکازه هاروپ و پهپادهای شناسایی هرمس-۴۵۰ و اوربیتر-۱کی، اوربیتر-۲ و اوربیتر-۳ استفاده کرد.»
تمامی این پهپادهای ذکر شده، توسط شرکت‌های تسلیحاتی رژیم صهیونیستی تولید می‌شوند.
