در سالهای اخیر خودروهای چینی در بازار ایران بهسرعت رشد کردهاند. برندهایی مانند امویام، چری، جک، لیفان و بیوایدی، بخش قابل توجهی از خیابانهای ایران را پر کردهاند. این خودروها به دلیل طراحی مدرن، امکانات متنوع و قیمت اولیه مناسب، توجه بسیاری از خریداران را جلب کردهاند. اما حالا با گذشت چند سال از ورودشان، یکی از دغدغههای اصلی مالکان آنها، افزایش چشمگیر قیمت قطعات یدکی خودروهای چینی است.
در این مقاله، به بررسی مهمترین دلایل افزایش قیمت قطعات یدکی خودروهای چینی و راهکارهایی برای مدیریت هزینهها میپردازیم.
۱. وابستگی به واردات و نرخ ارز
بیشتر خودروهای چینی موجود در ایران مونتاژ داخل هستند، اما بخش عمدهای از قطعات یدکی آنها از چین وارد میشود. نوسانات نرخ ارز، خصوصاً دلار و یوان چین، تأثیر مستقیمی بر قیمت تمامشده این قطعات دارد.
هر بار که نرخ ارز افزایش پیدا میکند، هزینه واردات قطعات نیز بالا میرود و این موضوع مستقیماً باعث رشد قیمت در بازار مصرفکننده میشود. حتی در مواردی که قطعهای در داخل کشور مونتاژ میشود، مواد اولیه یا بخشی از قطعات آن همچنان وارداتی هستند و افزایش نرخ ارز بهطور غیرمستقیم روی قیمت آنها نیز اثر میگذارد.
۲. محدودیتهای واردات و تحریمها
تحریمهای بینالمللی و محدودیتهای گمرکی، یکی دیگر از عوامل مهم در افزایش قیمت قطعات یدکی خودروهای چینی است. در بسیاری از موارد، واردکنندگان برای ترخیص کالا با مشکلاتی مانند تعرفههای بالا، تأخیر در ترخیص، و محدودیت در انتقال ارز مواجه میشوند.
این مسائل باعث میشود قطعات با تأخیر وارد کشور شوند و عرضه کاهش پیدا کند. در نتیجه، کمبود موجودی در بازار به افزایش قیمتها منجر میشود. این موضوع در مورد برندهای کمتر شناختهشده چینی بیشتر دیده میشود، زیرا قطعات آنها کمتر در بازار وجود دارد.
۳. افزایش هزینههای حملونقل بینالمللی
پس از بحرانهای جهانی در زنجیره تأمین (بهویژه پس از دوران کرونا و تنشهای منطقهای)، هزینه حملونقل بینالمللی افزایش زیادی پیدا کرده است.
ارسال یک کانتینر از چین به ایران اکنون چند برابر نسبت به سالهای گذشته هزینه دارد. همچنین افزایش قیمت سوخت و بیمه بار، قیمت تمامشده قطعات را بالاتر برده است. این افزایش هزینهها در نهایت به مشتری نهایی منتقل میشود.
۴. نبود تولید داخلی گسترده برای قطعات چینی
برخلاف خودروهای داخلی مانند پژو یا پراید که قطعات آنها به وفور در داخل تولید میشود، قطعات خودروهای چینی کمتر در ایران تولید میگردد.
دلیل این موضوع، تنوع بالای مدلها، تکنولوژی خاص قطعات و عدم انتقال کامل دانش فنی از چین به ایران است. تولیدکنندگان داخلی نیز معمولاً تمایل دارند روی بازار قطعات پرتیراژ داخلی تمرکز کنند، نه روی خودروهایی که سهم محدودی از بازار دارند. همین مسأله باعث وابستگی بیشتر به واردات و در نتیجه افزایش قیمت میشود.
۵. سوءاستفاده دلالان و کمبود نظارت
در شرایطی که واردات محدود و تقاضا بالا است، دلالان و واسطهها از فرصت سوءاستفاده میکنند.
در بسیاری از شهرها، قیمت یک قطعه مشابه میتواند تا ۳۰ یا حتی ۵۰ درصد با مغازه دیگر تفاوت داشته باشد. برخی فروشندگان از ناآگاهی مشتریان استفاده کرده و قیمتها را بیش از حد واقعی بالا میبرند.
نبود نظارت کافی بر بازار قطعات یدکی و عدم شفافیت در قیمتگذاری، یکی از چالشهای بزرگ بازار امروز است.
۶. تفاوت کیفیت و تنوع برندهای قطعه
یکی دیگر از دلایل اختلاف قیمتها، وجود برندهای مختلف از یک قطعه است. برخی قطعات اصلی (OEM) هستند که مستقیماً از کارخانه سازنده خودرو میآیند، در حالی که برخی دیگر غیراصلی (Aftermarket) یا تولید داخل هستند.
قطعات اصلی معمولاً کیفیت بالاتری دارند اما گرانتر هستند، در حالی که قطعات متفرقه ممکن است ارزانتر باشند ولی دوام کمتری داشته باشند. انتخاب اشتباه بین این دو میتواند هزینه نگهداری خودرو را در بلندمدت افزایش دهد.
۷. تأثیر تورم داخلی و هزینههای جانبی
نمیتوان نقش تورم داخلی و افزایش هزینههای عمومی را نادیده گرفت. هزینه اجاره مغازه، مالیات، انبارداری، حملونقل داخل کشور و حقوق کارکنان همه افزایش یافتهاند.
در نتیجه، حتی اگر قیمت خرید قطعه ثابت بماند، هزینه عرضه و فروش آن بالا میرود. ترکیب این عوامل باعث میشود قیمت نهایی برای مصرفکننده افزایش پیدا کند.
۸. راهکارهای کاهش هزینه خرید قطعات چینی
افزایش قیمت قطعات یدکی امری اجتنابناپذیر است، اما با رعایت چند نکته میتوان هزینهها را تا حد زیادی کنترل کرد:
الف. خرید از فروشگاههای معتبر
سعی کنید قطعات را از فروشگاههای معتبر و دارای نماد اعتماد الکترونیکی خریداری کنید. چنین فروشگاههایی معمولاً قیمتهای شفافتری دارند و قطعات اصلی را با ضمانت ارائه میدهند. یکی از این مراکز معتبر در ایران، فروشگاه دلپارت است که مجموعهای تخصصی در زمینه تأمین و فروش قطعات خودروهای چینی محسوب میشود.
ب. بررسی اصالت کالا
قبل از خرید، حتماً به بستهبندی، شماره سریال و لوگوی برند قطعه توجه کنید. در صورت امکان از فروشنده بخواهید فاکتور رسمی و گارانتی ارائه دهد.
ج. نگهداری اصولی از خودرو
با نگهداری درست از خودرو، میتوان عمر قطعات را افزایش داد و از خرابیهای زودهنگام جلوگیری کرد. تعویض بهموقع فیلترها، استفاده از روغن مناسب و چک کردن منظم سیستم خنککننده، از جمله روشهای مؤثر است.
د. مقایسه قیمتها پیش از خرید
پیش از خرید هر قطعه، از چند فروشگاه مختلف قیمت بگیرید. بسیاری از فروشگاههای اینترنتی امکان مقایسه قیمت را برای کاربران فراهم کردهاند و این کار میتواند از پرداخت هزینههای اضافی جلوگیری کند.
هـ. توجه به تعمیر بهجای تعویض
در برخی موارد، بهجای تعویض کامل قطعه میتوان آن را تعمیر کرد. مثلاً در سیستم تعلیق یا ترمز، برخی قطعات قابل بازسازی هستند. البته این کار باید حتماً توسط تعمیرکار متخصص انجام شود تا از نظر ایمنی مشکلی ایجاد نشود.
جمعبندی
افزایش قیمت قطعات یدکی خودروهای چینی، نتیجه ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است؛ از نرخ ارز و تحریمها گرفته تا کمبود تولید داخلی و افزایش هزینههای حملونقل. اما با آگاهی، خرید هوشمندانه و انتخاب فروشگاههای معتبر، میتوان هزینهها را تا حد زیادی کاهش داد.
اگر صاحب خودروی چینی هستید، به یاد داشته باشید که پیشگیری همیشه ارزانتر از تعمیر است. با مراقبت صحیح و خرید از منابع مطمئن، نهتنها در هزینه صرفهجویی میکنید، بلکه از کیفیت و دوام قطعات خودرو خود نیز اطمینان خواهید داشت.
