رابطه‌ای که دانشجویان مقطع ارشد و دکتری با اساتید رابطه خود داشته و یا دارند سرشار از تلخی و شیرینی است. گاهی اوقات استاد و دانشجو کاملا دوست هم می‌شوند و گاهی اوقات هم صرفا از روی وظیفه هم رو می‌بینند. بدون شک از دورانی که دانشجو برای تالیف مقاله و یا پایان نامه تلاش می‌کند، به عنوان یکی از مهم‌ترین مقاطع زمانی دوران علمی دانشجو یاد می‌شود. ولی درصورتی که دانشجو در انتخاب استاد راهنما با دید باز عمل نکند، این مقطع زمانی کاملا سرد و بی‌فایده خواهد گذشت. برای اینکه این رابطه یک ارتباط موفق باشد باید درباره وظایف استاد مشاور در انجام پایان نامه ارشد، دکتری کاملا باخبر باشید. به علاوه اینکه از وظایف خود هم شناخت کافی را می‌بایست داشته باشید.
معرفی استاد راهنما
از شخصی به عنوان استاد راهنما یاد می‌شود که ضمن عضویت در هیئت علمی دانشگاه، وظیفه هدایت تحصیلی و راهنمایی کردن دانشجویان را داراست. این فرد از سوی معاونت آموزشی دانشکده و نیز حکم رئیس این مکان علمی موظف به این پیگیری‌ها می‌شود. اما در پایان نامه از استاد راهنما می‌توان به عنوان یک فاکتور بسیار خاص یاد کرد. در ادامه درباره نقشی که استاد راهنما، مشاور و داور دارند صحبت‌هایی را مطرح خواهیم کرد.
استاد راهنما، مشاور و داور دارای چه نقشی هستند؟
از نقش استاد راهنما، مشاور و یا داور در فرایند تدوین و انجام پایان نامه دکتری و ارشد نمی‌توان چشم پوشی کرد. اما بدلیل تعامل بیشتری که استاد راهنما با شما دارد، نقش او ممتازتر است. چرا که استاد راهنما با توصیه‌هایی که مطرح می‌کند، مسیر شما را تعیین می‌کند. البته که نباید اینطور تصور کنید که شما درباره پایان نامه‌ای که قرار است ارائه کنید وظیفه‌ای ندارد. بلکه او استاد راهنما، همانطور که از نامش پیداست وظیفه این را دارد که شما را راهنمایی کند.
نگاهی ویژه‌تر به استاد راهنما و مشاور
از استاد مشاور به عنوان یک عامل ناظر بر فرایند پژوهش یاد می‌شود. استاد راهنما در برخی موارد ممکن است اینطور صلاح ببیند که از نظر استاد مشاور برای پیش برد کار دانشجویش استفاده کند. اما این را بدانید که از نظر اهمیت تصمیم گیرندگی جایگاه استاد راهنما مهم‌تر از استاد مشاور است. البته که نباید نقش مشاوره‌ای استاد مشاور را بی‌اهمیت تلقی کرد. بلکه چیزی که سبب تعیین کننده‌تر بودن استاد راهنما شده است، تقسیم‌بندی کار است. اتفاقا بدلیل همین تقسیم‌بندی کار انتظارات هم از استاد راهنما بیشتر می‌باشد. در ادامه به وظایف استاد راهنما نگاهی خواهیم انداخت.
استاد راهنمای پایان نامه چه وظایفی دارد؟
حتی اگر در مقطع لیسانس (کارشناسی) در دانشگاه حاضر شده باشید از دانشجویان مقاطع بالاتر بارها شنیده‌اید که درباره فردی به نام استاد راهنما صحبت می‌کنند. این فرد رده بالای علمی دارای وظایف زیر می‌باشد:
- تعامل قدم به قدم با دانشجو که به منظور تکمیل طرح تحقیق و نیز مرور و انجام پایان نامه صورت می‌گیرد.
- کمک و راهنمایی کردن به دانشجو به منظور داشتن یک سمینار تحقیقاتی موفق.
- درنظر گرفتن ساعاتی در طول هفته به منظور پیش برد امور تحقیقاتی و علمی دانشجو
- تعامل و برگزاری جلسه با سایر اعضای پژوهش به منظور بررسی عملکرد علمی دانشجو و حل مشکلاتی که ممکن است در مسیر دفاع بوجود بیایند.
- برنامه ریزی برای کار علمی دانشجو همزمان با هدایت آن
- دریافت گزارش‌های کاری از عملکرد دانشجو و تمام تلاش‌های علمی اش. این گزارش مربوط به بازه‌های زمانی سه ماهه می‌باشد.
- بررسی مشکلات موجود در مسیر کار دانشجو و گزارش دادن آن‌ها به مسئول تحصیلات تکمیلی دانشکده
- برگزاری جلسات علمی در بازه‌های زمانی معمولا سه ماهه به منظور ارائه گزارشی از کار دانشجو
- هماهنگی برای برگزاری یک جلسه پیش دفاع برای دانشجو. این جلسه معمولا با حضور مشاورین انجام می‌شود.
- یاری رساندن به دانشجو به منظور تدوین یک مقاله استخراج شده از پایان نامه‌اش
- آمادگی ذهنی دانشجو و توجیه او با ارزشیابی از پایان نامه و روند تدوینش
- حضور یافتن در جلسه دفاع دانشجو از پایان نامه
استاد راهنما درباره نگارش و ارائه طرح پایان نامه چه وظایفی دارد؟
نگارش علمی و انجام مقاله و پایان نامه دارای اهمیت بسیاری می‌باشد. بدین منظور باید به وظایف استاد راهنما توجه داشت که به شرح زیرند:
- هدایت دانشجو در مسیر ارائه کردن پروژه علمی خود در سمینار‌های پژوهشی
- برنامه ریزی زمانی برای دانشجو و نظارت بر انجام امور علمی از سوی درست مطابق با زمان تعیین شده
- کمک به دانشجو در مسیر تایپ و نگارش طرح
- تصمیم گیری نهایی درباره طرح پژوهشی و ارائه تائیدیه این موضوع به دانشجو
- هماهنگ شدن با اعضای مربوط به منظور برگزاری جلسه دفاع دانشجو از طرح پژوهشی
- کمک به دانشجو به منظور گردآوری تمامی عناصر طرح در فرمهای خاص دانشکده
- تالیف یک صورت جلسه مربوط به جلسه دفاع از طرح
استاد راهنما در دفاع از پایان نامه و بعد از آن چه نقشی دارد؟
مهم‌ترین مقطع زمانی دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری، مقطع دفاع است. در این باره استاد راهنما دارای وظایف زیر می‌باشد:
- همکاری کردن به تمامی عوامل مربوطه به منظور هرچه بهتر برگزار شدن جلسه دفاع
- حصول اطمینان درباره به موقع رسیدن سایر اساتیدی که در جلسه دفاع نقش دارند.
- کمک به برگزاری جلسه دفاع درست در زمان مقرر
- کمک و راهنمایی به دانشجو به منظور تکثیر صفحات خاصی از پایان نامه
- ایفای نقش در مسیر ارزشیابی کردن از پایان نامه دانشجو کارشناسی ارشد و یا دکتری
- بررسی فرم داوری و کسب اطمینان از بابت تکمیل آن به صورت کامل
- کمک به دانشجو در مسیر گرفتن لیست ریز نمرات از واحد آموزش
- کمک به دانشجو به منظور تثکیر نسخه اورجینال پایان نامه و فرستادن آن به بخش تحصیلات تکمیلی
آیا استاد راهنما بابت ایفای این نقش پول دریافت می‌کند؟
درصورتی که فرد رده بالای علمی به به عنوان استاد علمی انتخاب شود علاوه بر حقوق تدریس، بابت نقش استاد راهنما هم حقوق خود را دریافت می‌کند. حال نکته‌ای که دارای اهمیت است، برخورداری استاد راهنما از تعهد و وجدان کافی درقبال پولی که دریافت می‌کند می‌باشد.
نکات مهم در انتخاب استاد راهنما
به منظور انتخاب استاد راهنما باید موارد زیر را درنظر داشته باشید:
- استاد راهنما باید عضو هیئت علمی دانشگاه باشد.
- نگاهی به تعداد پایان نامه‌های موفق او بندازید. در این باره تلاش کنید اطلاعات دیگران را هم جویا شوید.
- میزان در دسترس بودن استاد راهنما هم دارای اهمیت بسیاری می‌باشد. این مورد را جویا شوید.
استاد راهنمایی را انتخاب کنید که محل زندگی‌اش شهر شما باشد.
